Türkiye’nin modelini uygulayacak: Türk gücü Rusya ve İran’ın planını bozdu!

Karabağ zaferi sonrası ortaya çıkan fırsatlarla Azerbaycan-Türkiye bağlantılarının bölgesel ve global bağlamda kıymet kazandığını vurgulayan Dr. Cavid Veliyev, ‘Karabağ zaferi sonrası Rusya bölgedeki aktifliğini Türkiye ile paylaşmak zorunda kaldı. İran kendini, Azerbaycan’ın Karabağ zaferinden en çok ziyanla çıkan taraf olarak gördü. Azerbaycan, ordusunu Türkiye’nin ordu modeline referansla yenilemeye devam etmek ve silah alımlarında Türkiye’ye öncelik vermek konularında Türkiye ile iş birliğini derinleştirmekte kararlı.’ değerlendirmesinde bulundu.

Dr. Cavid Veliyev, 31 Ekim’de Soçi’de gerçekleştirilen Rusya-Azerbaycan-Ermenistan üçlü tepesini bölgesel dinamikler ve son gelişmeler bağlamında AA Tahlil için kaleme aldı.

Azerbaycan’ın Karabağ zaferinin akabinde son iki yılda bölgede yeni bir jeopolitik gerçeklik oluştu. Bununla birlikte de bölgesel aktörler ve bölgede çıkarları olan devletlerin kendi siyasetlerini bu yeni gerçekliğe nazaran yine şekillendirilmesi gereği ortaya çıktı.

TÜRKİYE VE AZERBAYCAN DİPLOMATİK AVANTAJINI KORUYOR

Son iki yılda devam eden diplomatik gayrette kimi devletler Azerbaycan ve Türkiye`nin iş birliği biçiminde yaratmış olduğu bu jeopolitik gerçeği kendi lehlerine değiştirmeye çalışırken, Azerbaycan ve Türkiye hem askeri hem de diplomatik avantajını koruyor.

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan`ın Karabağ zaferinde Türkiye’nin kritik rolünü anlatmak için “Türkiye’nin takviyesi bize güç verdi ve birtakım aktörlerin savaşa müdahalesine mahzur oldu.” kelamlarını Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sonuncu Zengilan ziyaretinde bir daha tekrarladı.

TÜRKİYE VE AZERBAYCAN İKİLİ BAĞLARINDA KARŞILIKLI İTİMAT UNSURU

İşgalden kurtarılan Azerbaycan topraklarının yine yapılandırılmasında bölgenin üç büyük devletinden yalnızca Türk şirketlerinin bu kadar geniş bir iş yapma müsaadesi alması, iki devlet ortasında karşılıklı itimadın derinliğini gösteriyor.

1921 Kars muahedesi ile Nahcivan üzerinde garantörlük hakkı kazanan Türkiye, Azerbaycan’la Müttefiklik Alakaları Hakkında Şuşa Beyannamesi’ni imzalayarak işgalden kurtarılan Karabağ’da da güvenlik hakkı kazanmış oldu. Bu adım aslında geçmişe yönelik değil, bölge geleceğinin güvenliği için atıldı.

Nitekim, bu beyanname Azerbaycan ve Türkiye meclislerinde karşılıklı anlayış çerçevesinde onaylanarak bağlayıcı memleketler arası muahedeye dönüştürüldü. Bu süreçte Azerbaycan hayli hassas iki mevzu olan, ordusunu Türkiye’nin ordu modeline referansla yenilemeye devam etmek ve silah alımlarında Türkiye’ye öncelik vermek konularında Türkiye ile iş birliğini derinleştirmekte kararlı.

İRAN İŞBİRLİĞİ YERİNE MÜNASEBETLERİ GERGİNLEŞTİRMEYİ TERCİH ETTİ

İran kendini, Azerbaycan’ın Karabağ zaferinden en çok ziyanla çıkan taraf olarak gördü. Karabağ zaferinin İran’a geniş manada tesirleri oldu lakin İran hükumeti Azerbaycan ve Türkiye ile ilgilerini geliştirmek ve iş birliği yapmak yerine siyasi ve askeri alakaları gerginleştirmeyi tercih etti. Son 30 yılda Azerbaycan toprakları işgal altındayken hiçbir askeri tatbikat yapmayan İran, son iki yılda Azerbaycan hududunda üç askeri tatbikat yaptı. Ayrıyeten, Cumhurbaşkanı Erdoğan Zengilan’ı ziyaret ederken İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan Ermenistanı ziyaret etti. Abdullahiyan, Ermenistan kenti Kapan’da başkonsolosluklarını açarken “Bölgesel siyasetler konusunda İran ve Ermenistan birebir görüş, tavır ve tasaları taşımaktadır.” açıklamasıyla Azerbaycan-Türkiye müttefikliğine karşı İran’ın Ermenistan’ın yanında olduğu iletisini verdi. Zengezur koridorunun kendi çıkarlarına zıt olduğu savıyla çeşitli yollarla Azerbaycan’a saldıran İran hükümetinin Azerbaycan aksisi siyasetleri son 30 yıldır devamlılık arz ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan sonuncu Zengilan ziyaretinde, “Zengezur koridoru ile ilgili kimi çevrelerin endişe ve rahatsızlığı gerçeklikten uzaktır.” diyerek aslında İran’ın Zengezur sorununda tavrının bir mazeret olduğunu ortaya koydu.

Özetle İran, rakibi olarak gördüğü Batı’yı bölgeye taşıyan Ermenistan hükümetine baskı yapmak yerine onunla iş birliğini derinleştirmeyi tercih ederek Azerbaycan-Türkiye ikilisine karşı agresif bir siyaset benimsedi. Doğal olarak bu da Azerbaycan’dan sert reaksiyon aldı. Azerbaycan medyası son 30 yılda birinci sefer Güney Azerbaycan konusunu açıkça gündeme getirerek direkt İran’a ileti vermekten çekinmedi. İran, 30 yılda Ermenistan’la bağlantıları nedeniyle Azerbaycan`da düzeltemediği itibarını son yanlış adımlarıyla birlikte daha da yitirmiş oldu.