Canlı beyin dokusu hücrelerinde demansa çare aranıyor
“`html
* Bu içerik, The Guardian’ın Sağlık Haberleri bölümünden derlenmiştir.
Önde gelen bilim insanları, Alzheimer hastalığının en erken aşamalarını taklit edebilmek için canlı insan beyin dokusunu kullanarak sağlık araştırmalarında önemli bir ilerleme kaydettiler.
Bu yenilikçi çalışma, İngiltere’de bir araştırma ekibi tarafından gerçekleştirilmiştir. Kanser tedavisi gören gönüllülerden alınan sağlıklı beyin dokusu, Alzheimer ile ilişkili toksik protein formlarına maruz bırakılarak, hastalığın etkisinin beyin hücreleri üzerindeki olumsuz etkilerini gerçek zamanlı olarak gösterdi.
Bu buluş, demansın beyindeki süreçlerini anlamak için nadir ve değerli bir fırsat sunarken, araştırmacılar yeni ilaçların test edilmesinin ve etkili tedavi yöntemlerinin bulunmasının daha kolay hale gelebileceğini ifade ettiler.
2050’YE DOĞRU 153 MİLYON DEMANS VAKASI
Demans, dünya genelinde sağlık ve sosyal hizmet sistemleri için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Uzun süreli bakım gerektiren nörolojik hastalıklar, birçok ülke için zorluklar doğururken, 2050 yılına kadar demans vakalarının üç katına çıkarak yaklaşık 153 milyona ulaşacağı öngörülmektedir. Bu durum, hastalığın araştırılması ve tedavi yollarının geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Edinburgh’daki bilim insanları, Alzheimer’a bağlı olan amiloid beta isimli proteinin toksik formunun, beyin hücreleri arasındaki bağlantıları nasıl etkilediğini araştırmak için bir araya geldiler.
HÜCRELER İKİ HAFTA BOYUNCA CANLI KALDI
Edinburgh Kraliyet Hastanesi’nde, tümörleri çıkarmak amacıyla ameliyat olan kanser hastalarından sağlıklı beyin dokusu örnekleri toplandı.
Beyin dokusu alındıktan sonra, bilim insanları örnekleri laboratuvara almak için hemen yola koyuldular. Örnekler, oksijenli yapay omurilik sıvısı ile dolu cam kaplara kondu.
Discovery Brain Sciences Merkezi’nden Doktor Claire Durrant, “Laboratuvarımıza geri dönmek için oldukça hızlı bir şekilde hareket ettik,” açıklamasında bulundu. Örnekler, milimetrenin üçte biri boyutundaki parçalara kesilip inkübatörde, 37 santigrat derecelik sıcaklıkta tutuldu. “Ve hemen hemen deneylere başladık,” dedi Durrant. Bu canlı beyin dokusu parçaları, hasta onayıyla iki hafta boyunca tabaklarda yaşatıldı.
Araştırmacılar, Alzheimer hastalığından hayatını kaybeden bireylerden elde ettikleri amiloid beta’nın toksik biçimini, sağlıklı canlı beyin dokusuna uyguladı. Durrant, “Alzheimer’ı taklit etmeye çalışıyoruz,” dedi.
BUNAMA TARİHE KARMIŞ OLABİLİR
Ekibin bulgularına göre, beyin hücreleri amiloid beta’nın normal formuna maruz kaldığında, toksik formun neden olduğu hasarı onarmaya çalışmadığı tespit edildi. Bu durum, amiloid beta’nın seviyelerinde meydana gelen küçük değişikliklerin bile (artış veya azalış) beyin hücrelerine zarar verdiğini göstermektedir.
– Edinburgh Üniversitesi’ndeki nöroşirürji ekibiyle birlikte çalışarak, canlı insan beyin dokularının Alzheimer hastalığına ilişkin temel soruları incelemek için kullanılabileceğini gösterdik. Deneylerin bulgularının hastalara daha hızlı aktarılması, bizi bunamanın yıkıcı etkilerinden kurtulmuş bir dünyaya bir adım daha yakınlaştırabilir,” diyen Durrant, bilim çevrelerinde bu buluşun önemini vurguladı.
Bu yenilikçi araştırma, sinapsların kaybını önlemeyi hedefleyen ilaçlara yönelmeyi mümkün kılacak ve Alzheimer’ın beyin üzerindeki etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır.
Durrant’ın ekibi ayrıca, Alzheimer’ın erken evrelerinde etkili olduğu bilinen temporal lobdan alınan beyin dilimlerinin daha yüksek seviyelerde sinyal ürettiğini keşfetti.
TAU PROTEİNİ
Bu bulgular, beynin bu bölgesinin erken aşamalarında niçin özellikle savunmasız olduğunu açıklayabilir. Çünkü artan tau proteini salınımı, toksik formların hücreler arasında daha hızlı yayılmasına vesile olabilir.
1 MİLYON STERLİNLİK FİNANSMAN
Bu araştırma, Sir Jackie Stewart’ın eşi için kurduğu Race Against Dementia adlı kuruluş ve tıbbi araştırmalara destek veren James Dyson Vakfı tarafından sağlanan 1 milyon sterlinlik bağışla desteklendi.
ZAMANIMIZIN EN ÖNEMLİ SORUNLARINDAN BİRİ
Dyson, bu çalışmanın “zamanımızın en önemli sorunlarından birini çözmek için bir adım” olduğunu söyledi:
– Canlı insan beyin örneklerini toplamak ve laboratuvar ortamında bunları yaşatmak, araştırmacılara Alzheimer’ı gerçek insan beyin hücreleri üzerinde daha etkili bir şekilde inceleme şansı verdi,” dedi.
İngiltere Demans Araştırma Enstitüsü’nden Profesör Tara Spires-Jones ise, bu önemli gelişmenin, bilim insanlarına Alzheimer’ı daha iyi anlama ve tedavi yöntemlerini geliştirme fırsatı sağladığını ifade etti. Gerçek insan dokusunun kullanılması, gelecekte yeni tedavilerin etkinliğini değerlendirmek için önemli bir adım olacaktır.
*** The Guardian
*** Sağlık Editörü – Andrew Gregory
“`
